Status: Afgerond in 2025
Uitvoerder: Faculteit Diergeneeskunde Utrecht
Samenvatting:
Aanleiding PPS
PPS maakte deel uit van het onderzoekprogramma One Health for Food (1H4F; AF-17060; Projectcode BO-63-001-020)), dat valt onder het Publiek-Private Samenwerkingsprogramma van Topsector Agri & Food in Wageningen, Nederland.
We onderzochten de onderliggende mechanismen die het kiemgetal bij melkgeiten konden verklaren.
Resultaten onderzoeken
We identificeerden drie belangrijke bronnen van bacteriën die mogelijk bijdragen aan de verhoging van het kiemgetal in tankmelk. Ten eerste is er het “Omgevingskiemgetal”. Fecale- en omgevingsbacteriën op de uierhuid kunnen tijdens het melken in de tankmelk komen. Ook kunnen vervuilingsbacteriën in de melkapparatuur of koeltank bijdragen aan het kiemgetal van tankmelk. Dit fenomeen is niet nieuw, en wordt hieronder dan ook niet verder beschreven. Ten tweede vonden we hoge aantallen bacteriën die door gezonde, eind-lactatie geiten rond het aflammen worden uitgescheiden, wat we “Eind lactatie kiemgetal” noemen. Ten derde kunnen geiten met bepaalde soorten mastitis grote aantallen bacteriën in hun melk uitscheiden, wat aanzienlijk bijdraagt aan het kiemgetal van tankmelk, dit noemen we “Mastitiskiemgetal”.
Eind lactatie kiemgetal
In de afgelopen 22 jaar is zowel het aantal bacteriën als het aantal cellen in de tankmelk toegenomen, met zichtbare pieken rond de lammerperiode. Ook individuele geiten vertoonden verhoogde kiemgetallen en celgetallen vóór het lammeren, die daarna weer significant afnamen. De bacteriële aantallen die door individuele geiten werden uitgescheiden in de melk, waren hoog genoeg om substantieel bij te dragen aan de verhoging van het tankmelkkiemgetal. Verschillende biologische parameters van de geiten waren echter niet gerelateerd aan de uitscheiding van bacteriën of cellen in de melk, maar wel werd een sterke correlatie gevonden tussen de kiemgetallen aantallen van beide uierhelften. Mastitis, verminderde weerstand, metabole aandoeningen of verminderde darmgezondheid hingen niet samen met de uitscheiding van bacteriën in de melk. Deze bevindingen suggereren dat de verhoogde uitscheiding van bacteriën rond het lammeren waarschijnlijk het gevolg zijn van systemische processen, zoals hormonale veranderingen die samenhangen met de partus.
Rond de partus bleef de bacteriële hoeveelheid en samenstelling in individuele melkmonsters gemeten met zowel traditionele kweektechnieken als met moleculaire analyses (16S-qPCR, 16S-rRNA sequencing), stabiel. Ondanks de mogelijke interferentie door uierepitheel-en/of witte bloedcellen vóór het lammeren, hadden individuele melkmonsters een lage microbiële biomassa, waardoor geiten
Droogzetproef
Geiten die werden drooggezet wanneer de melkproductie in de periode voor het lammeren onder 1.5kg/d kwam, hadden in vergelijking met geiten die werden doorgemolken net zo veel uierinfecties en een vergelijkbaar cel- en kiemgetal. De drooggezette geiten hadden wel een significant hogere melkproductie na het aflammeren, zodanig dat de gemiste opbrengsten door de droogstand tenminste worden gecompenseerd. Daarnaast was de hoeveelheid biest en de kwaliteit (brix waarde) van de biest significant hoger in geiten die een droogstand hadden gehad. Al met al heeft droogstand in deze proefopzet geen negatieve effecten en wel positieve effecten. Dit lijkt dus een effectieve manier om hoogcel- en kiemgetal melk eind lactatie uit de tank te houden en tegelijk de biestkwaliteit te verbeteren zonder aan melkproductie te verliezen.
Conclusies
Het kiemgetal kan beheerst worden door de drie verschillende kiemgetal-oorzaken aan te pakken. Ten eerste moet een mogelijke technische oorzaak voor het kiemgetal worden opgespoord en worden opgelost. Ten tweede kunnen geiten in de periode voor het lammeren en in de periode dat ze biest geven, worden drooggezet of hun melk kan uit de tank gehouden worden. Ten derde, kan het voorkómen van mastitis helpen een verhoogd tankmelkkiemgetal op te lossen. Dit zal tevens het aantal onkante uiers helpen reduceren.
Financiering: PPS Kiemgetal